Evlilik birliği içinde doğan çocuğun soyadı Türk Medeni Kanunu 321. maddesinde açıkça belirtildiği gibi ailenin soyadıdır.
Burada kastedilen TMK 187. Maddesinde yer alan kadının evlenmekle birlikte kocasının soyadını taşımasıdır. Yine bu maddede belirtildiği gibi kadın kendi bekarlık soyadını da eşinin soyadından önce kullanma hakkına sahiptir.
Çift soyadı taşıma durumu kadın için geçerli olabilmekte ; evlilik birliğinde doğan çocuk için sadece aile soyadı olan babanın soyadını taşıması söz konusudur.
Anne ve babanın evli olmadığı durumda ise çocuk annenin bekarlık soyadını taşıyacaktır. Ancak babanın tanınması ve mahkemece verilecek hükümle babalık davası sonucu ile babanın belli olması durumunda çocuk babanın soyadını taşıyacaktır.
Boşanma halinde velayeti anneye bırakılan çocuğun soyadı annenin soyadı olabilir mi ?
Türk Medeni Kanuna göre boşanma halinde velayeti anneye bırakılan çocuğun soyadının değişeceğine dair bir hüküm yoktur.
Ancak Anayasa Mahkemesi tarafından boşanma sonrası velayeti kendisinde olan ve , çocuğuna kendi soyadını vermek isteyen annenin talebinin reddi hak ihlali olarak görülmüş ve Anayasa Mahkemesi konuya ilişkin emsal bir karara imza atmıştır.
Bu karara göre ; boşanan ve çocuğunun velayetini alan bir anne çocuğun üstün yararı gözetilerek artık çocuğuna kendi soyadını verebilecek. Anayasa Mahkemesinin 2015'te verdiği emsal hak ihlali kararının ardından, Yargıtay da baktığı bir davada, "boşanmış kadının, velayeti kendisine verilmiş çocuğuna kendi soyadının verilmesini, velayet hakkına dayanarak aile mahkemesinden isteyebileceği" yönünde karar verdi. Böylece hem anayasada yer alan eşitlik ve eşler arasında eşitlik ilkesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin cinsiyete dayalı ayrımcılık yasağına uygun davranıldı. Böylece boşanma sonrası velayeti anneye verilen çocuğun soyadının annenin açacağı dava ile değiştirilebileceği Anayasa Mahkemesi kararı ile uygulamada yerini aldı.
Çocuğun velayeti kendisine verilen kadın , yeni eşin soyadını çocuğuna verebilir mi?
Eşinden boşanan ,çocuğunun velayeti kendisine verilen ve yeniden evlenen kadının mahkemeye başvurarak çocuğuna yeni eşinin soyadını vermek istemesi talebinde bulunması sonucu kabul edilen dava Yargıtay’ın önüne gitti. Yargıtay Türk hukuk sisteminde böyle bir uygulamanın olmadığını söyleyerek yerel mahkemenin kararını bozdu.
Yargıtay’ın bu kararı ışığında; boşanan bir kadın ilk evliliğinden olan ve velayeti kendisine verilen çocuğunun soyadını yeni kocasının soyadı ile değiştiremeyecek.
Ancak çocuğun üstün yararının olması durumunda yukarıda açıkladığımız üzere boşanan ve velayeti kendisinde olan kadın çocuğuna bekarlık soyadını verebilecektir .
Özetle ; Türk hukuk sisteminde, evlilik birliği içinde doğan çocuğun babasının soyadını alabileceği veya içtihatlarla gerçekleşen duruma göre boşanma sonucu velayeti kendisine verilen annenin bekarlık soyadının çocuğun üstün yararının bulunması halinde alabileceği ve bu konuda başkaca bir yasal düzenlemenin bulunmadığı ve bu nedenle boşanan ve ikinci bir evliliği yapan kadının yeni eşinin soyadını velayetini bulundurduğu çocuğuna veremeyeceği içtihatlar ve kanun hükümleriyle belirtilmiştir.