Türkiye ‘de  başta Ankara ve İstanbul gibi büyükşehirlerde görülmekle birlikte Zonguldak merkez ve ilçelerinde  de karşılaşılan ve  vatandaşlarımızın mağduriyetine yol açan bir konuya değineceğiz. İl ve ilçe belediyelerinin yol kenarına park eden araç sahiplerinden almış olduğu otopark ücretleri , uygulanan parkomat (cadde üstü otopark) sistemi yasal olmadığı gibi her gün bu ücretlerin yazılıp vatandaştan tahsil edilmesinin de herhangi bir yasal dayanağı yoktur.  Çoğu belediye binalar yapılırken otopark durumuna bakarak ,binada yeterli otopark alanı olmadığı durumlarda da binaya yakın bir alana otopark yapmayı taahhüt eder ancak , belediyelerin  söz konusu taahhütlerini yerine getirmediği gibi işyeri söz konusu binada bulunan kişilerin araçlarını  park ettiği binaların  önünden de otopark  ücreti alarak  bina çalışanlarına /sahiplerine büyük bir mağduriyet yaşatmaktadır. İmar Kanunu md. 37 : İmar planlarının tanziminde planlanan beldenin ve bölgenin şartları ile müstakbel ihtiyaçlar göz önünde tutularak lüzumlu otopark yerleri ayrılır. Otopark ihtiyacı bulunan bina ve tesislere lüzumlu otopark yeri tefrik edilmedikçe yapı izni, otopark tesis edilmedikçe de kullanma izni verilmez. Kullanma izni alındıktan sonra otopark yeri, plana ve yönetmelik hükümlerine aykırı olarak başka maksatlara tahsis edilemez. Bu fıkra hükmüne aykırı hareket edildiği takdirde ilgili idarece yapılacak tebligat üzerine en geç üç ay içerisinde bu aykırılık giderilir. Mülk sahibi tebligata rağmen müddeti içerisinde gerekli düzeltmeyi yapmaz ise, belediye encümeni veya il idare kurulu kararı ile bu hizmet ilgili idarece yapılır ve masrafı mal sahibinden tahsil edilir. İmar kanunu md. 37’ ye göre ; bir binaya yapı kullanma izni verilebilmesi için  o bina içerisinde otopark alanı tahsis edilmeli aksi halde yapı kullanma izni verilmemelidir. Yasaya göre bina kendi içinde otopark yeri ayıramıyorsa otopark parası belediye hesabına yatırılarak  yapı ruhsat izni verilmektedir.  Otopark Yönetmeliği md. 13/2 : Otopark hesabında toplanan meblağ otopark tesisi dışında başka bir amaçla kullanılamaz. Otopark Yönetmeliği uyarınca  her ilçe belediyesinin hesabına “Otopark, faizli olarak hesap açtırması, halkın yararlanacağı ücretsiz bölge otopark yapılmalı ve belediye otopark hesabında toplanan bu meblağların otopark tesisi dışında kullanılmaması gerekmektedir . Bunun denetimi ise İçişleri Bakanlığına tabidir.  Ancak görüyoruz ki ;  belediyeler toplanan bu paralarla vatandaşa ücretsiz otopark hizmeti sağlaması gereken yerde hukuka aykırı davranıp  yol amaçlı tahsis edilen yollar ve caddeleri daraltarak otopark olarak kullanmaya başlamış ve böyle bir imkanı sağlamadığı gibi vatandaşlara hukuka aykırı ortopark  cezaları keserek bu ödenmeyen cezalar sebebiyle de bir çok vatandaşımıza icra takibi başlatılmaktadır.  Belediyelerin tarafından yapılan bu işlemin hukuka aykırı olduğu mahkeme kararıyla ve konuya ilişkin son noktayı koyan Danıştay kararı ile tescillenmiştir. Aşağıda paylaşacağımız Danıştay  yerine getirmeyen  belediyeler suç işlemiş olacaktır.     Danıştay 8. Daire E. 2011/1214 K. 2011/3344 T. 24.6.2011 • İLDEKİ BAZI CADDELERİN ÜCRETLİ OTOPARK OLARAK TAHSİSİ KİRAYA VERİLMESİ ( Durak Yerleri ile Karayolu Yol Cadde Sokak Meydan ve Benzeri Yerler Üzerinde Araç Park Yeri Tespit Etmek İşletmek ve İşlettirmek Yetkisinin Belediyeye Ait Olduğu - Cadde Üzerinde Yapılan Park Tahsisinin Şehircilik ve Trafik Güvenliği Bakımından Uygun Olup Olmadığının Araştırılması Gereği )  • TAKDİR YETKİSİNİN KULLANIMI ( İdarelerin Kanunla Kendilerine Tanınan Yetkileri Kullanırken Kamu Yararı ve Hizmet Gereklerine Uygun Objektif ve Makul Gerekçelere Dayanarak Kullanmaları Gereği - Belediyenin Yetkisindeki Cadde Üzerinde Ücretli Otopark Belirleme Yetkisinin Kamu Yararı ve Şehircilik İlkelerine Uygun Kullanılıp Kullanılmadığının Değerlendirilmesi Gereği )  5393/m. 15/p  ÖZET : Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek, kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyelerin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmıştır.   İstemin Özeti : Davacı tarafından, Burdur ilindeki bazı caddelerin ücretli otopark olarak tahsis edilip kiraya yerilmesine dair 8.4.2010 gün ve 2010/189, 15.4.2010 gün ye 2010/199-200-201-202 Sayılı Burdur Belediyesi Encümen kararlarının iptali istemiyle açılan davada; 5393 Sayılı Belediye Kanununun 15 ( p ) maddesine göre karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerleri tespit etmek, işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek hususunda belediyeler yetkili olduğundan tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddeden Isparta İdare Mahkemesi'nin 24.12.2010 gün ve E:2010/705, K:2010/954 Sayılı kararının; hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 Sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir. Savunmanın Özeti: İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.  Danıştay Tetkik Hakimi H. Aktemur Dermancıoğlu'nun Düşüncesi: İstemin kabulüyle Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.  Danıştay Savcısı Radiye Tiryaki'nin Düşüncesi: Burdur İlindeki bazı caddelerin ücretli otopark olarak tahsis edilip kiraya verilmesine dair encümen kararının iptali istemiyle açılan davayı reddeden idare mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.  İdare Mahkemesince, 5393 Sayılı Belediye Kanununun 15/p maddesi uyarınca, karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerleri tespit etmek, işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek hususunda belediyeler yetkili olduğundan tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, 3194 Sayılı İmar Yasasının ilgili hükümlerine göre, herhangi bir sahanın imar planında gösterildiği amacın dışında başka bir amaçla kullanılamayacağı, ihtiyaca binaen lüzumlu park yerlerinin de imar planında gösterilmesi gerekeceği anlaşıldığından, davaya konu olayda, imar planında yol olarak geçen bazı yerlerin imar planındaki amacının dışında, otopark olarak tahsis edilerek kiraya verilmesi işleminde hukuka uyarlık bulunmadığından, kararda yazılı gerekçe ile davayı reddeden idare mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.  Açıklanan sebeple mahkeme kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.  TÜRK MİLLETİ ADINA  Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü:  KARAR : Uyuşmazlık, davacı tarafından, Burdur İl merkezindeki bazı caddelerin ücretli otopark olarak tahsis edilerek kiraya verilmesine dair Encümen kararlarının iptali isteminden doğmuştur.  5393 Sayılı Kanunun 15/p maddesinde; Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergahlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek, kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek belediyelerin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmıştır. idarelere belli bir kararı alıp almamak veya kanunda öngörülen değişik çözümler arasında bir seçim yapmak konusunda tanınan serbestiye takdir yetkisi denir. Bu yetki, keyfi bir hareket yetkisi olmayıp, ancak mevzuatın belirlediği alan içerisinde hukuka uygun bir şekilde kullanılabilir. Takdir yetkisine dayalı işlemlerin hukukun belirlediği sınırlar ile kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun şekilde objektif, makul ve geçerli neden ve gerekçelere dayalı olarak tesis edilmesi gerektiği idare hukukunun en temel ilkesidir. Bu bağlamda, karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek konusunda belediyelerin yetkili olduğu açık ise de, bu yetkinin takdir yetkisi ile ilgili olarak yukarda belirlenen hukuki çerçeve içinde kullanılması gerekmektedir. …. Belediyelerin takdir yetkisinin bulunduğu gerekçesiyle verilen, İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık görülmemiştir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle, Isparta İdare Mahkemesi kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davacıya iadesine, 24.6.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi. Yukarıdaki Danıştay kararını özetleyecek olursak ; belediyelere bazı konularda kanunla  tanınan takdir yetkisi söz konusudur. 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında durak yerleri karayolu ,sokak , meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ,işletmek ,kiraya vermek belediyelerin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmıştır. Ancak bu yetki belirlenen kapsamı dışında kullanılamaz. Belediye , kanun kapsamında belirlenen yetkisini hukuki çerçevede kullanacaktır.Belediyenin takdir yetkisinin olduğu gerekçesine dayanarak caddelerin ücretli otopark ilan edilip kiraya verilmesini öngören uygulamanın iptali istemini reddeden idare mahkemesi kararı Danıştay 8. Dairesi tarafından açıklanan gerekçelerle bozulmuştur.    Danıştay’ın söz konusu kararı ;  Bir çok il ve ilçede olduğu gibi  Zonguldak’ta hem merkezde hem de Kozlu ve diğer ilçelerde  belediyelerin vatandaşa ücretsiz otopark alanı sağlaması yükümlülüğüne aykırı davranarak yol kenarları ve sokakları otopark olarak kiralayıp /kullanıp vatandaştan hukuka aykırı olarak alınan otopark ücretleri ve ödenmeyen otopark cezalarına ilişkin olarak başlatılan  icra takipleri sonucunda mağdur edilen vatandaşlarımıza güzel bir emsal karar örneği olacaktır.  Ayrıca belirtmek gerekir ki ;vatandaşlar bu otopark ücretlerini ödemek zorunda olmadıkları gibi bu güne kadar ödemiş oldukları otopark ücretlerini talep etme ve İdare Mahkemesi’nde dava açarak yargı yoluna  başvurabilirler.